Kopstukken

De gapergalerij

Kopstukken

Verkennen
De meeste gapers zijn in de loop van de tijd verloren gegaan, maar het grootste deel van de bewaard gebleven exemplaren is hier te vinden
icon

Gaper, afkomstig uit Groningen. Gepolychromeerd hout, midden 19e eeuw. Groningen, Groninger Museum, obj.nr. 0000.2054. Foto: Stichting Farmaceutisch Erfgoed. Fotograaf: Studio-Oost. CC BY-NC-SA 3.0. Bewerkt.

Een gaper is een meer dan levensgroot, van oorsprong houten hoofd van meestal een man. De uithangborden werden met de hand gesneden en beschilderd, waardoor iedere gaper een ander uiterlijk heeft: de een kijkt verbaasd, de ander lusteloos, een derde een beetje bangig. Maar allemaal staren ze je met open mond aan.

Verreweg de meeste gapers zijn in de loop van de tijd verloren gegaan, maar zo’n 120 exemplaren van vóór 1925 bleven bewaard. Een groot deel hiervan werd geportretteerd voor deze online tentoonstelling. Veel gapers die ná 1925 werden gemaakt kregen grovere karaktertrekken dan hun negentiende-eeuwse voorgangers en getuigen daardoor van minder verfijnd vakmanschap. Deze exemplaren zijn daarom niet in deze tentoonstelling opgenomen. Vanaf de jaren ’50 werden bovendien veel replica’s gemaakt van oudere exemplaren, sommige van tropisch hardhout, andere van beton of plastic. Ook deze replica’s zijn niet in de tentoonstelling opgenomen. Samen laten de gapers zien hoe veelkleurig en veelzijdig deze vorm van volkskunst was.